De rode kamer
Auteur: Marina Mommerency (Belgium/Belgique)
In de 18e eeuw werd Pingelap, een eiland van Micronesië, door een tornado verwoest. Alleen de clan van de Nahnmwarki, de vorst, bleef over. Eén van de overlevenden was drager van het achromatopsie-gen . Nu hebben maar liefst 60 van de 700 inwoners achromatopsie. Overdag blijven ze meestal binnenshuis. 's Nachts, wanneer alles grijs en zwart is, zien de kleurenblinden van Pingelap heel scherp. De nachtvissers grijpen met blote handen de vissen uit het water. Tussen de honderden soorten groen zien ze meer verschillen dan anderen.
* * *
Ik heb een bijzondere band met onze Noordzeekust in het winterseizoen. Dat jaar was ik vroeg, begin februari of zo. Ik herinner me vooral dat het koud en nat was, toen ik in Koksijde aankwam. De bomen waren kaal en nergens viel een bloem te bespeuren. Met het weer had ik het niet getroffen, met de keuze van mijn verblijfplaats des te meer. Het hotelletje op de zeedijk, net buiten de nu flauwe drukte, had meer weg van een pensionnetje voor achtenswaardige heren op leeftijd. Ik zou hier niet uit de toon vallen. Achter de receptie stond een eentonig dametje met krulletjes en een allerbevalligst pince-neztje. Ze heette me welkom met de warmte die gewoonlijk alleen verloren zonen te beurt valt. Ik kreeg, zo zei mevrouw A. terwijl ze de sleutel van het haakje nam, de mooiste kamer op de eerste verdieping met zicht op zee. Ontbijt van zeven tot negen in de rode kamer op het einde van de gang, je vindt het wel. Koffie of thee en hoe ik graag mijn eitje lustte? Het pince-neztje was werkelijk allerbevalligst.
De volgende morgen was ik al vroeg uit de veren. Na een verfrissende douche verliet ik mijn kamer en liep de gang af, de voorzienigheid dankend voor de geur van verse koffie en pistolets die me de weg wees naar een grijze deur met een plaatje dat daar ongetwijfeld te mijner ere was aangebracht: ‘RODE KAMER’. Ik was danig uit mijn lood geslagen. Toch stapte ik met opgeheven hoofd naar binnen. Zodra mevrouw A. me hoorde, verscheen ze uit het aangrenzende keukentje en nodigde mij uit om te gaan zitten. Terwijl ik me te goed deed aan gebakken eieren, toast en confituur, knapperige broodjes en de lekkerste koffie die ik ooit had gedronken, babbelde ze aan een stuk door.
Mevrouw A. – ofte Georgina naar ik later vernam – had het hotelletje geërfd van een verre neef en ze beredderde haar broodwinning met deskundigheid en de nodige flair. Elk jaar met Pasen nam ze twee meisjes in dienst: eentje voor het ontbijt en de kamers en eentje voor de receptie ’s avonds en ‘s nachts. De drankjes in de lounge serveerde Georgina het liefst zelf, ze vertoefde graag onder haar gasten. Buiten het seizoen waren er maar weinig logés en kwam alleen de poetsvrouw op vrijdag een handje toesteken.
Het hotelletje telde 10 kamers, verdeeld over twee etages. Beneden in de lounge kon je wegzakken in makkelijke lederen fauteuils en televisie kijken of een boek lezen en er stond ook een zwarte buffetpiano. Toen ik de eerste avond de klep opensloeg en een paar noten tokkelde, maakte de huiskater die op het salontafeltje zijn muiskleurige pels een grondige beurt gaf, zich meteen uit de voeten. Was het omdat de piano zo vals klonk als zijn eigen gejank of betekende eender welke toon een aanslag op zijn gehoor? Naar het schijnt zijn sommige dieren overgevoelig voor bepaalde klanken. Ooit is een vriend van mij opgehouden met viool spelen zogezegd vanwege zijn hond, die rondjes rond de tafel begon te lopen zodra hij de kist opende. Ik zou in elk geval mijn talent niet verloochend hebben voor een hond en ik was opgetogen dat ik vanaf de eerste dag wist hoe ik me zonder veel poespas van het gezelschap van de kat kon ontdoen.
De privé-vertrekken van Georgina lagen achter de receptie en ik mag met trots zeggen dat ik al op de tweede avond van mijn verblijf werd uitgenodigd voor een aperitiefje. Eerlijkheidshalve moet ik eraan toevoegen dat ik op dat moment de enige gast was. Ook de volgende dagen was ik welkom in haar zitkamer en al snel werden we goede vrienden. Naarmate ze me meer vertrouwde, weidde ze uit over wijlen haar man die het hotel had willen verkopen om zijn gokverslaving te voeden, over de kinderen die ze nooit had gewild en de vreugde die ze putte uit het contact met de gasten. Georgina repte met geen woord over het plaatje op de deur van de rode kamer. Soms had ik de indruk dat zij het onderwerp even angstvallig meed als ikzelf. ’s Avonds schonk ze me dan in de lounge nog een slaapmutsje in, zodat ik sliep als een roos.
Elke morgen trotseerde ik de gierende wind en de striemende regen voor een lange wandeling in de duinen. Met grote passen klom ik naar de top van de Hogen Blekker, plantte mijn hielen stevig in het zand bij het afdalen en kuierde op mijn gemak over het lege strand naar de punt van de golfbreker, waar ik een tijdlang met een verrekijker de einder afspeurde naar onzichtbare schepen. Na de lunch in een restaurantje op de zeedijk, dat algauw mijn vaste stek werd, keerde ik huiswaarts voor een dutje. De rest van de namiddag bracht ik door op mijn kamer, voor het raam met zicht op zee en tekende.
Al mijn tekeningen zijn gemaakt met houtskool of met potlood, al naargelang van het onderwerp of mijn bijzondere voorkeur van het moment. In de eerste kleuterklas ging ik zo chaotisch met verf en krijt tekeer dat een onderzoek naar de oorzaak van deze kleurenkakofonie zich opdrong. Mijn beide ouders bleken drager te zijn van het achromatopsie-gen. Eén kans op vier en ze hadden meteen prijs. Als kind moest ik zo’n afschuwelijk ziekenfondsbrilletje op met donkere glazen, dat bij de enen medelijden opwekte voor dat arme blinde joch en bij de anderen – vooral mijn klasgenootjes – juist het slechtste naar boven haalde.
Dit alles bekoelde mijn enthousiasme niet. Ik tekende driftig verder en mijn moeder vertelde me later dat ik steevast kwam aanzetten met de gekste kleurencombinaties. Voor mensen met een lichtpaars gezicht en oranje haar, voor blauwe olifanten in rood gras of net andersom, draaide ik mijn hand niet om. Op zich niet zo erg, behalve dat ik koppig volhield dat ze er echt zo uitzagen. Om te vermijden dat ik me helemaal belachelijk maakte, gaven mijn ouders mij op de duur alleen nog een potlood en later ook houtskool. Ik ben hen heel dankbaar dat ze me bijtijds hebben weggeloodst van mijn kinderlijke ambitie en mij voor een carrière als kladschilder hebben behoed. Mijn kleurenblindheid is een nadeel voor mijn talent, maar niemand heeft me ooit kunnen overtuigen iets anders te gaan doen. Ook blijft het een tere plek die ik het liefst niet aan het daglicht blootstel. Ondertussen is het ziekenfondsbrilletje vervangen door lenzen en draag ik alleen bij fel licht een zonnebril. Om te lezen, te tekenen en TV te kijken heb ik diverse brillen en verstelbare kijkertjes. Ook het trillen van mijn ogen is met de jaren fel geminderd en valt nog nauwelijks op. Ingewijden en kenners van mijn werk – dat overigens goed verkoopt zonder van mij een beroemdheid te maken – zijn natuurlijk op de hoogte, maar dat ook Georgina het wist en dienovereenkomstig had gehandeld stak me meer dan ik kon zeggen.
Op een dag – ik was toen al meer dan een maand aan zee – zat ik goed ingeduffeld op een bankje op de dijk met mijn tekenblok. Een waterachtig zonnetje speelde pak-me-dan met de wolken en toverde grillige schaduwen op het strand. Door mijn verrekijker zag ik Georgina. Ze bukte zich en stapte verder, bukte zich opnieuw en stapte weer verder. Aan haar rechterhand bungelde een wit emmertje. Mijn potlood gleed over het papier. Donkere muts en dito sjaal, lichte jas, donkere pantalon en zwarte laarsjes. Ik sloeg het blad om en begon opnieuw, iets groter deze keer. De pantalon kreeg een streepjespatroon, de muts witte bolletjes. Ik vulde de oppervlakken en bracht schaduw aan. Weer nam ik een ander blad en liet haar nog dichterbij komen. De schelpen in haar hand hadden alle mogelijke grijstinten. Haar gezicht was bleek van de kou, ze trok de sjaal dichter om haar hals, bukte zich, bestudeerde even de schelp voor ze hem in het emmertje gooide. Ze draaide zich naar me toe en met een paar vlugge lijnen schetste ik haar gezicht. Terwijl ik in haar donkere ogen keek, besefte ik met een schokje hoe dicht ze bij me was. Ze was verkleumd tot op het bot en toch kon ik haar warmte voelen. Ze lachte naar me en opende haar mond alsof ze op het punt stond iets te zeggen. Toen ik opkeek was ze verdwenen. Teleurgesteld klapte ik mijn tekenmap dicht. Thuis legde ik de tekeningen bij de andere en sloot de kast. De sleutel liet ik in mijn zak glijden.
’s Avonds kon ik de slaap niet vatten. Voor het eerst sinds mijn aankomst lag ik niet rustig en voldaan te wachten tot ik weggleed in vergetelheid. Zoals elke dag was Georgina in mijn kamer geweest, maar vandaag voelde ik nog haar aanwezigheid. Het bed, de lakens, de kussens waren niet meer dezelfde en ook ik was veranderd. Totnogtoe was mijn kleurenblindheid niet meer dan een slecht bewaard geheim geweest. Nu leek mijn gebrek steeds grotere proporties aan te nemen en tegen de avond was het uitgegroeid tot een levensgroot obstakel. Terzelfder tijd ervoer ik een bijna ondraaglijk verlangen om open kaart te spelen en mijn kleurloze bestaan aan haar voeten te leggen. Maar als je op de een of andere manier niet bent zoals de anderen, dan spring je niet roekeloos met de liefde om en zeker niet als ze pas in de winter van je leven je pad kruist. Je koestert haar een tijdje, je wikt en weegt en waagt je kans pas als je vrij zeker bent dat je haar niet gaat verkwanselen of het je geen barst meer kan schelen als je dat wel doet. En dus lag ik te woelen in het door Georgina opgemaakte bed, trok de door haar gladgestreken lakens los, gooide de door haar opgeklopte kussens in het rond. Hoelang mijn gevecht met het beddengoed duurde, ben ik vergeten maar ik herinner me nog glashelder de droom.
Ik stond naakt op de golfbreker en tuurde over de grauwe zee naar de horizon. Naast mij stond Georgina. Ze droeg alleen een muts met witte bolletjes. Het pince-neztje bungelde tussen haar kleine borsten en in haar rechterhand hield ze een wit emmertje. Ze pakte mijn hand en gaf er een kneepje in. Ik glimlachte flauwtjes, maakte mijn hand los en sprong in het ijskoude water. Een dolfijn dook naast me op. ‘Dolfijnen in de Noordzee?’ schoot het door mijn hoofd. ‘Die leven toch in de Middellandse Zee? En is die niet blauw?’ Alsof de dolfijn wist hoe verward en verdrietig ik was en waar die gevoelens precies verborgen zaten, tikte hij met zijn snuit tegen mijn borst. Ik wilde niet verdrinken in de oneindige zee, klampte me aan de rugvin van de dolfijn vast en liet me door hem terugvoeren naar de oppervlakte. Georgina had haar pince-neztje opgezet en sprong enthousiast op en neer. Haar borstjes dansten vrolijk mee. Ze strooide de inhoud van het emmertje in het water, terwijl ze riep: ‘De zee is blauw, de zee is blauw.’ Ik stak mijn hand naar haar uit maar ze negeerde mij, draaide zich om en liep weg. Ik stond op het punt weer kopje onder te gaan toen ze naast me opdook in een trein. ‘Ga je ook naar Geel?’ vroeg ze. Ik schudde het hoofd. ‘Daar mag ik niet komen,’ zei ik. ‘Wat jammer,’ zei ze. ‘Ik was graag met je meegegaan. Ha, hier moet ik eruit.’ Terwijl de trein weggleed, zwaaide ze naar me vanop het perron. Op het bord las ik ZWARTBERG. In de lounge zag ik haar weer, met de kat op schoot. ‘Hij houdt niet zo van muziek,’ zei ze, mij een penseel aanreikend. ‘Wil je hem schilderen?’ Ze wees naar twee potten verf op het salontafeltje: BLAUW – ORANJE. ‘Katten zijn niet blauw,’ wist ik en doopte het penseel in de pot oranje verf. Georgina begon te huilen van blijdschap en ik liet van ontroering het penseel vallen. De verf spatte op de mooie lederen fauteuils. Het schaamrood steeg me naar de wangen, maar Georgina zei: ‘Geeft niet. Groen op groen, geen mens die het merkt.’
Eigenaardig verkwikt werd ik wakker. Ik bevrijdde mij uit het kluwen lakens en ging op zoek naar mijn hoofdkussen. Het lag in de hoek van de kamer. Zo goed en zo kwaad als ik kon, fatsoeneerde ik het bed, kleedde me aan en liep naar de ontbijtkamer. Voor de deur bleef ik staan en keek nogmaals naar het plaatje. Deze keer glimlachte ik en stapte naar binnen. Georgina verscheen ogenblikkelijk met een pot dampende koffie.
‘Lekker geslapen?’ vroeg ze.
Ik knikte en zei: ‘Mag ik je iets vragen?’
Ze wachtte met de koffiepot in haar handen.
‘Welke kleur heeft de kat?’
Haar ogen straalden. ‘Groen,’ zei ze en voegde er met een verontschuldigend lachje aan toe: ‘Het plaatje op de deur is nog van mijn neef. Het zit in de familie.’
En toen: ‘Hoe wist je het?’
Ik vertelde haar mijn droom. Dat ik naakt was en zij ook en dat van haar kleine borstjes liet ik achterwege. Dat vertelde ik haar later, toen de rosse kater dood was en ik bij haar introk.
Donnez votre appréciation sur cette oeuvre / Give your appreciation on this work / Wilt u alstublieft uw mening geven over dit werk?
Voter/Vote/Stemmen |
